Görmezden gelinen deprem gerçeğiyle, 6 Şubat tarihinden bu yana tekrar yüz yüzeyiz…
Yaşanan acı elbette tarifsiz. Bu yazının hazırlandığı, 23 Şubat günü itibariyle can kaybı sayısı 43.556’a ulaştı. Dile bile kolay değil söylemesi, kaldı ki yaşaması… Kişisel bir gözlemle ifade etmek isterim ki, yaşananları “kader planı” olarak görmüyorum. Aksine topluma işlemiş ve derinleştirilmiş cehaletin, adam kayırmacılığın, hak bilmezliğin patlaması olarak değerlendiriyorum.
Süreç içerisinde ülkenin büyük bir bölümü “liyakat” kelimesinin derinliğini sarsıcı bir şekilde anladı. Esasen hangi ciddi araştırmacının kapısını çalar ve sorunuzu yöneltirseniz, size öncelikle kendi branşını açıklar ve bilmiyorsa sorunuzu cevaplamaktan imtina ederek, sizi konunun uzmanına yönlendirir. Zira bir konu hakkındaki bilginiz derinleştikçe, o konuda bildiğiniz değil; bilmediğiniz noktalar dikkatinizi çekmeye başlar. Dolayısıyla sorumluluk sahibi olunması, (varsa bile) genel bilginin yetersizliğinin kabullenilmesini ve detayların inceliğinin dikkate alınmasını gerektir. Aksi durum, karşı tarafa geri dönülemez zararlar verebilir.
Depremin ekonomik hayata etkileri de tartışmasız oldukça ciddi. Bu noktada bölge ekonomisinin yeniden canlandırılması da uzun soluklu bir çalışma gerektirecektir.
14 Şubat 2023 tarihli ve 6789 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (Resmi Gazete Sayısı: 32104 – Mükerrer) uyarınca; Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile bağlı ilçelerinde faaliyet gösteren ve 6 Şubat tarihli depremlerden etkilenen esnaf ve sanatkârlar için özel bir düzenleme getirilmiştir. Adı geçen düzenleme çerçevesinde; bu il veya ilçelerde faaliyet gösteren ve depremden dolayı iş ve/veya işletmeleri zarar gören ve/veya faal bir şekilde esnaflık faaliyetlerini devam ettiremeyen esnaf ve sanatkârların, Halk Bankası tarafından, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği’ne bağlı bölge birliklerine ortak olan Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri kefaletiyle yahut doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamında olan kredi borçlarının ertelenmesine yönelik usul ve esaslar belirlenmiştir. Bahse konu borçlardan vadesi, taksit vadesi veya hesap devresi henüz gelmemiş olmakla birlikte 6 Şubat 2023 tarihinden itibaren altı ay içerisinde dolacak olan yahut 6 Şubat 2023 tarihi itibariyle vadesinden itibaren doksan günlük bekleme süresi içerisinde olan kredi borçları vade tarihi, taksit vadesi veya hesap devresinden itibaren altı ay süreyle ertelenecektir. Ayrıca kredi itfa tablosu doğrultusunda kalan tüm taksitler de altı ay süreyle ötelenecektir. Erteleme sebebiyle tahakkuk edecek faiz tutarı ise, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ödenecektir. Kararın yayınlandığı 14 Şubat tarihinden itibaren ertelenen krediler için erteleme süresinin sonuna kadar takip işletimi başlatılması da söz konusu olmayacaktır.
Ancak gerçekleştirilen erteleme işlemi; verilen maddi ve şahsi teminatları sona erdirmeyeceği gibi, borçlu konumundaki esnaf ve sanatkârın, müşterek borçlu ve müteselsil kefillerine de kefaletten çekilme hakkı tanımamaktadır.
Alınan kararın depremzede esnaf ve sanatkârlara bir nebze de olsa destek olmasını diliyorum...